Dit is een bewerking van een artikel van HHNK collega Piet Oudega
De discussie over de geborgde zetels in de waterschappen wordt breed gevoerd – en met enige heftigheid. Waar gaat dat over en waarom maken velen zich daar druk om?
Het waterschap Amstel, Gooi en Vecht telt naast 23 gekozen bestuursleden ook 7 bestuursleden die niet via de waterschapsverkiezingen zijn binnengekomen. Zij zijn aangewezen door de LTO, de Kamer van Koophandel en de Vereniging van Bos- en Natuurterreineigenaren. Hun plekken worden aangeduid als de ‘geborgde zetels’. In sommige provincies zijn er zelfs acht of negen geborgde zetels. Als groep hebben zij bovendien wettelijk recht op één plek in het dagelijks bestuur. Ons bestuur is dus maar gedeeltelijk democratisch gekozen. En het dagelijks bestuur is niet alleen het product van coalitievorming.
Boelhouwer: geborgde zetels afschaffen
Al eerder hebben wij bericht over de voorstellen om de geborgde zetels af te schaffen of in aantal te verminderen. De Minister heeft een commissie Boelhouwer ingesteld en die is met dat voorstel gekomen. Daarvoor zijn best wat argumenten te noemen. Zo zijn de bestuurlijke discussies in de waterschappen steeds breder geworden omdat er veel maatschappelijke doelen in het geding zijn gekomen. Klimaatadaptatie, biodiversiteit, energieneutraal werken, behoud van het veen, verdergaande zuivering van afvalwater, het zijn stuk voor stuk onderwerpen die een brede afweging vragen. Dat vraagt bestuursleden die zich laten kiezen op basis van een programma, dat door de kiezer kan worden beoordeeld en die zich naar de kiezer kunnen verantwoorden voor de uitvoering van hun bestuurstaak.
Natuurlijk moeten de belangen van boeren, ondernemers en eigenaren van natuurterreinen in de discussies meespelen. Dat wordt als argument gebruikt voor het behoud van de geborgde zetels. Maar moeten die van andere groepen, zoals vissers, woningcorporaties of de Vereniging Eigen Huis, dan niet worden ingebracht? Daar heeft de algemene democratie een prima oplossing voor: politieke partijen wegen al die belangen tegen elkaar af. In hun gelederen en in hun achterban zijn ook boeren, ondernemers, vissers, huurders en woningeigenaren te vinden. De geborgde zetels zijn overbodig.
Volop discussie
De discussie wordt momenteel breed gevoerd. Er is een internetconsultatie gaande en de Unie van Waterschappen heeft de waterschapsbestuurders geraadpleegd. Groen Links heeft een initiatiefwet in de Tweede Kamer ingediend en ook daarop kon via internet gereageerd worden.
Vooral de bladen in de agrarische sector besteden veel aandacht aan het onderwerp. Eigenlijk steeds met als boodschap: alleen boeren hebben de kennis om de belangen van de boeren in te brengen bij de waterschappen. Alsof de waterschappen geen zeer professionele organisaties zijn, met heel veel kennis en met heel veel contacten in de regio. Een andere inzet in hun artikelen is de waarschuwing: zonder de boeren wordt het politiek in het waterschapsbestuur. Blijkbaar is dat een vies woord. Daar denken wij toch anders over.
Tijd voor modernisering
Het is duidelijk: het voorstel raakt een gevoelige snaar en is men bang om positie te verliezen. Dat klopt wel met de waarneming binnen de waterschappen. Op de geborgde zetels zitten prima bestuurders en die staan zeker ook open voor de nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. Maar ze staan ook voor hun achterban. Heel begrijpelijk, maar dat is wel een overblijfsel uit het verleden, toen de waterschapsbesturen nog niet werden gekozen. Het is tijd voor een nieuwe stap naar de toekomst!
