Een Interview met Paul Paulusma over het Waterschap

Interview Paul Paulusma 

Als eenentwintigjarige werd ik assistent van de PvdA-fractie in het waterschap. Ik deed dat om meer te leren over klimaatverandering en planning in de politiek, de politieke verhoudingen en vanwege de beregezellige borrels met de fractie. Ik denk dat het belangrijk is om te weten hoe het waterschap functioneert, omdat deze overheidslaag van groot belang is in ons door water omgeven en geteisterde land. Daarom interview ik in een korte reeks de PvdA’ers in het waterschap Amstel, Gooi en Vecht, zodat zij de kans krijgen meer te vertellen over hun werkzaamheden en de uitdagingen die het waterschap nu tegemoet treedt. Deze keer aan de beurt is Paul Paulusma, die na zijn termijn met pensioen gaat.

Stel je eens voor!

Ik ben Paul Paulusma. Ik woon sinds zes jaar weer in Amsterdam en zit sinds ruim een jaar weer in het waterschap nadat ik eerder zes jaar in het waterschap van het Schieland en de Krimpenerwaard heb gezeten. Nu behandel ik de portefeuilles baggeren, zuiveringen en energie- en klimaatneutraal, klimaatadaptatie, innovatie en communicatie.

Waarom ben je ooit in het waterschap gegaan? 

Ik heb in mijn jeugd veel aan het water gewoond, erin gespeeld en erop gezeten en heb me altijd met het water verbonden gevoeld. Toen plots een vriend van mij die in het waterschap van de Flevopolder zat mij ervoor enthousiasmeerde, heb ik me aangemeld voor het waterschap van het Schieland en de Krimpenerwaard. Sindsdien heb ik mijn taken altijd als bijzonder nuttig ervaren.

Wat is er veranderd sinds je in het waterschap zit? 

De agenda is behoorlijk veranderd door alles wat klimaatverandering te weeg heeft gebracht. Sinds een aantal jaar zijn de plensbuien veel heviger geworden, waardoor het ernaar uitziet dat we in de toekomst water met pompen terug in zee moeten spugen. Daarom is het heel belangrijk dat de gemalen en sluizen in goede staat verkeren en bovendien sterk genoeg zijn om al dat water te verwerken. Mede door weersextremen kan dat heel veel water in een keer zijn, kijk bijvoorbeeld naar wat in Limburg is gebeurd.

Wat doet het waterschap hier op dit moment concreet aan? 

Behalve dat achterstanden ingehaald moeten worden door het waterbeheer te vernieuwen, is het waterschap nu bezig met risicomanagement. Per asset moet er ingeschat worden wat de schade is als deze kapot gaat en hoe groot de kans is dat het gebeurt. De assets met het grootste risico zijn natuurlijk als eerste aan de beurt voor vernieuwing, maar deze volgorde is er nu nog niet. Tenslotte moet er voor dit alles veel geld vrijgemaakt worden.

Hoe is de toegenomen droogte een probleem voor het waterschap? 

We moeten hierdoor de sterkte van de dijken beter in de gaten houden. Het kan gebeuren dat dijken uitdrogen, waardoor bij de eerste de beste plensbui wegzakt. Water stroomt dan onder de dijk, waardoor deze als het water begint te drijven. Dit is bijvoorbeeld in Wilnis gebeurd. Er reizen nu vrijwillige dijklegers rond om te controleren dat alles in orde is, maar daar hebben we steeds meer van nodig. Gelukkig zijn er nieuwe technieken die hierbij kunnen helpen, denk aan drones.

Denk je dat techniek en innovatie alleen maar voordelen opleveren voor het waterschap? 

Niet alleen maar. Kijk bijvoorbeeld naar de besturingssystemen van de bruggen. Dat kan centraal geregeld worden vanuit een controlekamer. Echter, als het systeem plat ligt dan kan de brug niet meer open en als de cybersecurity niet veilig is, dan kan het gehackt worden. We moeten dus niet te snel denken dat we er al zijn. Verder ben ik nooit een voorstander geweest van de werkgelegenheidskorting voor havenmeesters. Het is gewoon veel plezieriger om de boel met de hand te besturen. Als je nu de situatie op Schiphol beziet, wordt eens te meer duidelijk dat we respect moeten hebben voor onze werknemers. Zeker als PvdA!

Kan je een voorbeeld noemen van hoe innovatie het waterschap duurzamer maakt? 

Er wordt bijvoorbeeld biogas opgewekt uit de slibverwerking. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van aquathermiek. Dat is een nieuwe techniek waarmee we warm water uit het grondwater kunnen halen indien nodig en weg kunnen zetten als dat niet zo is. Het is goed dat er steeds meer vernieuwd wordt, kijk bijvoorbeeld naar de toekomstige Hollandse Tesla die nog veel verder kan dan alle andere elektrische auto’s. Maar we moeten ons daar ook niet blind op staren, want het is misschien nog belangrijker dat we minder/anders gaan consumeren. We moeten erop letten dat er minder energie gebruikt wordt, naast dat het duurzaam wordt opgewekt.

Staan het waterschap lastige keuzes te wachten? 

Ja die staan er zeker, omdat nu al moeite hebben om de begroting te dichten en we veel ambities hebben als het om klimaat en innovatie gaat. De eerder genoemde assets (gemalen etc.) en verandering op het gebied van cybersecurity kosten veel geld. Daarnaast moeten we fungeren als belangrijke partner voor gemeentes als het gaat om bijvoorbeeld biodiversiteit. Ook moeten we betrokken worden als er bouwplannen worden gemaakt, zodat er gekeken kan worden naar een milieubewuste omgang met water.

Wordt er genoeg samengewerkt tussen het waterschap en andere overheden? 

Er wordt samengewerkt op allerlei vlakken, zo ook wanneer er gebouwd worden op en rond water. Het waterschap mag zeker meer geraadpleegd worden, maar er zijn ook mooie voorbeelden. In mijn oude waterschap Schieland en Krimpenerwaard wordt een deel van de ring van Rotterdam onder de grond gelegd en daar komt veel expertise bij kijken. In Den Haag lijkt het kwartje gevallen te zijn dat water van essentieel belang is, maar Rutte wisten nog niet te verwoorden hoe. Een beetje visie is zeker wenselijk!

Onlangs verscheen er een artikel dat Nederland onderaan de lijst van EU-landen bungelt als het gaat om waterkwaliteit. Het baart je vast zorgen, maar waarom? 

Slecht water bevat veel vuile stoffen: synthetisch en medicinaal. Daarin leeft minder en het is ongezond. Om dat water te reinigen voor drinkwater, dan kost dat veel geld. Het lukt nu door de techniek beter om plastics eruit te halen en de waterzuiveringsinstallaties worden steeds duurzamer, maar er is nog een grote taak voor het waterschap om de situatie te verbeteren.

Er staat veel op het spel, Paul, maar een geïnformeerd mens telt voor twee. Bedankt voor je tijd! 

Het is me een genoegen, Joep.